“… Bir subay beni Mustafa Kemal Paşa’nın karargahına götürdü. Solda toprak yığınlarının altında birkaç evin ışığı yanıyordu. Bir tek karanlıktan geliyordu. O'da telefon servisini yapan bir askerin "inler, katrancı, inler, katrancı" diye bir köyle haberleşmesiydi. Sağ yan bir çukur, içinden su geçiyor. Arkasında üç ev daha var. Bu evlerin arkasında yine ışıkları yanan çadırlar; uzun ve sivri bir direk; telsiz tesisatı. Köy yolları karanlık ve çamur içinde. Ay batmış, gece yarısı oluyor. Küçük bir tahta köprüyü geçerek öbür yandaki eve gittik. Mustafa Kemal Paşa'nın korumaları kapıda; onlardan biri beni yukarıya çıkardı. Paşa’nın yaveri Muzaffer Bey beni Paşa’nın odasına götürdü. Çok aydınlık ve tek lüks lambası olan bir Anadolu odası.

               Mustafa Kemal Paşa, oturduğu koltuktan güçlükle kalkmaya çalıştı. Çünkü kaburga kemikleri kırıktı. Paşa’ya doğru yüreğimde (kalbimde) salt bir saygıyla gittim. O mütevazı odada bütün gençliğin, ‘Bir ulus yaşasın diye ölmeyi göze alan kararı’nı simgeliyordu. Herhangi bir saray da ün de herhangi bir erk (kudret) de onun o odadaki büyüklüğüne yaklaşamaz. Gittim, elini öptüm. ‘Safa geldiniz hanımefendi.’ dedikten sonra bana bir sandalye gösterdi. Ankara’ya ilişkin haber sordu. Aynı zamanda tahta masanın üzerindeki bir haritaya eğilerek durumu, dört yaşındaki bir çocuğun bile anlayabileceği kadar açık ve yalın bir söylemle anlattı. İşte Sakarya kıvrılarak gidiyor. Irmağın çevresine üzerlerinde kırmızı ve mavi kağıt kelebekler titreşen toplu iğneler konulmuş. Süersel (askeri) duruma ilişkin duygularımı Mustafa Kemal Paşa'ya söylesem kesin gülerdi. Yunan ordusu kocaman bir canavar gibi Ankara'ya yaklaşmış görünüyordu. Buna koşut (paralel) olarak Sakarya'nın doğusunda Türk ordusu da kıvrılarak bu canavarın Ankara'yı yutmasına engel olmaya çalışıyordu. Kara canavar o kadar kocamandı ki insana korku veriyordu.

               ‘Ankara'ya gider de bizi geride bırakırsa ne yaparız?’ diye sordum. Bir kaplan gibi güldü. ‘İyi yolculuklar efendiler derim; arkalarından vurarak onları Anadolu’nun boşluğunda mahvederim!’

(Halide Edip Adıvar, Türkün Ateşle İmtihanı)